Geçtiğimiz günlerde Sosyal Medya yasası 40 madde olarak TBMM gündemine getirildi. Mevcut çalışmaların ardından 18 madde kabul edildi ve şu an 19. madde görüşmeleri hala sürmekte.
Özellikle akıllı telefonların tam olarak hayatımıza girmesiyle yeni bir medya anlayışı ortaya çıktı. Televizyon, gazete, radyo gibi haber alma kanallarına ”Sosyal Medya da” eklendi. Yani dijital platform..
Tabii ki bireyin birçok kanaldan haber ve bilgiye ulaşması son derece önemli ve gerekli bir unsur. Fakat sadece insanların birbiriyle iletişimine katkı sunan Sosyal Medya zaman içinde o kadar çok genişledi ve başka alanlara evrildi ki kontrol altında tutulamaz oldu.
Bir kere, konuşulan yasanın başlığı bu değil. Bu, medyanın koyduğu ad. Dezenformasyon yasası da deniyor.
Bu konuşulan 19 yasa özellikle sosyal medya ve internet haberciliği alanlarını kapsıyor ve herkesin şikayetçi olduğu bu kaotik alana çeki düzen vermeyi amaçlıyor.
40 maddelik yasa tasarısının en fazla tartışılan maddesi ise 29. Madde.
Bu madde “Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” suçuna 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası verilmesini öngörüyor.
Yasaya şiddetle karşı çıkanların en büyük iddiası suç tanımında belirsizlik var, ifade/basın özgürlüğü boğulacak diyerek “hapisteki gazeteciler” bahsini açıyor.
Diğer yandan 25 uluslararası basın örgütünün oluşturduğu bir komisyon, milletin vekili olan TBMM üyelerine “yasa tasarısını derhal yürürlükten kaldırın” diye çoktan buyurdu bile!
Dezenformasyonla, kasıtlı yalan haber üretimiyle kamuoyunun haber alma, basının haber yapma hakkının -kasten- karıştırıldığı bir tartışma bu.
Bunu yapmamak lazım.
Mesele özgürlük kullanımı ya da eleştirebilme hakkı değil çünkü. Doğrudan suç.
Bir haber sitesinde birileri kasten itibar suikastı yapacak; siyasi ideolojik etnik dini fark etmez insanların kişilik haklarına saldıracak; ya da devletin milletin varlığını birliğini kurumlarını hedef alacak, kaos çıkması için uğraşacak; bundan siyasi, askeri, ticari, istihbari bir sonuç çıkarmaya çalışacak ve siz “ifade özgürlüğü, basın özgürlüğü” diye seyredeceksiniz, öyle mi?
Olmaz öyle şey!
Bunların hepsi suçtur ve yaptırım gerektirir..
Ayrıca bu düzenleme uzun zamandır talep edilen, beklenen bir düzenleme.
Yalan habere maruz kalan toplum için de bu böyle, işini düzgün yapan haber siteleri ve oralarda çalışan meslektaşlarımız için de.
Peki ne getirecek tasarı?
· En çok tartışılan 29. Madde ile Türk Ceza Kanunu’na “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” suçu eklenerek “endişe, korku veya panik yaratma, ülkenin iç ve dış güvenliğini kamu düzenini ve kamu barışını bozmaya” yönelik yayın yapanların 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılması sağlanacak. Dikkat edin bu önemli bir nokta ”alanen yaymak”.. Yani kasıtlı ve bilerek.. Kanuna göre diyelim ki böyle bir haberi yaptınız ya da o haberi paylaşarak ortak oldunuz. Böyleyken bile mevcut haberin 15 gün içinde kaldırılması konusunda uyarı alıyorsunuz.. Bu uyarıya uymadınız mı?.. O zaman konu hakkında kasıt aranarak suça dahil oluyorsunuz.
· Haber siteleri bundan böyle Basın Yasası kapsamına “süreli yayın” tanımıyla girecek.
· Dijital editoryal kadro basın kartı alabilecek.
· Haber siteleri de diğer yayın organları gibi Basın İlan Kurumu’ndan resmi ilan alabilecek.
· Haber siteleri faaliyet gösterilen işyerinin adresini, ticari unvanını, elektronik posta adresini, elektronik tebligat adresini, iletişim bilgileriyle yer sağlayıcısının adını, kendi sitelerinden ilan edecek.
· Künye şart olacak. Açın bakın, Türkiye aleyhine, Cumhurbaşkanı, toplumsal bir kesimi hedef alan, kışkırtma haberlerden geçilmeyen, reklam alıp para kazanan pek çok sitenin künyesi yoktur. Arap sermayesiyle Türkçe yayın yapan Independent mesela, ilginç şekilde künyesiz.
· Bir içeriğin ilk yayınlandığı tarih ile güncelleme tarihleri içeriğin üzerinde belirtilecek.
· Haber siteleri de beyanname verecek ve elektronik tebligat adreslerini bildirecek.
· İnternet haber siteleri yayınladıkları içerikleri doğruluğu, bütünlüğü ve erişilebilirliği sağlanmış şekilde 2 yıl süreyle koruyacak ve gerektiğinde talep eden yetkili mercilere teslim etmek zorunda olacak.
· Haber siteleri düzeltme ve cevap istemini, en geç bir gün içinde aynı puntolarla ve aynı şekilde yayımlayacak.
Tüm bunların hepsi kendisine doğru ve ilkeli haber yapmayı amaç edinmiş gazetecilerin statüsünün korunmasına yönelik önlemler. Yani işin özeti dijital alanda kimliksiz olmanın verdiği rahatlıkla at koşturmak imkansız hale gelecek.
